Logo
Contact
spacer
spacer
spacer
twitter
spacer
photo/thumb_315.jpg
Bart van Opzeeland >>foto Jean-Pierre Jans
Hoe laat ik mij niet misleiden?
• Geloof niet automatisch wat de fabrikant belooft. Lees de kleine lettertjes op de etiketten.
• Twijfel of een klacht? Mail of bel de consumentenafdeling van de fabrikant.
• Gebruik foodwatch om misleiding aan te kaarten. Dat kan door een kant-en-klare e-mail van foodwatch over een misleidend product te versturen naar de fabrikant.
• Komt u zelf producten tegen waaraan u twijfelt? Mail ze aan foodwatch.
• Stem mee voor het Gouden Windei voor het meest misleidende product.
WIE?
Naam
Bart van Opzeeland (41)
Studie
Biologie aan de Universiteit van Amsterdam
Beroep
Directeur foodwatch Nederland
Voorheen
Campagnemedewerker giftige stoffen Greenpeace
En ook nog:
Houdt van koken met biologische producten, diepzee duiken en volleybal. Verbouwt samen met zijn vriendin hun woning in Amsterdam op een zo duurzaam mogelijke manier.
‘Misleidende verpakking is onacceptabel’
01-02-2013
Interview met Bart van Opzeeland van foodwatch

Kassa Magazine Je koopt een zuiveldrankje ‘vol fruit’ en denkt dat je gezond bezig bent. Totdat foodwatch je erop wijst dat er maar 0,1 procent fruit in zit. Directeur Bart van Opzeeland strijdt tegen misleiding door voedselfabrikanten. `Als consument weet je niet wat je eigenlijk koopt in de winkel. Dat vind ik onacceptabel.’

Laat duidelijk zijn: Bart van Opzeeland eet ook wel eens een patatje van de Febo. En grist ook wel eens in grote haast een pizza uit de koeling van de supermarkt. Hij is, kortom, niet heiliger dan de paus en vindt dat iedereen zelf moeten weten wat hij eet. ‘Maar we hebben als consument wel het recht om te kunnen kiezen’, stelt hij in het kleine kantoor van foodwatch in een Amsterdamse woonwijk. `En dat maken de voedselfabrikanten wel heel moeilijk. Vier van de vijf voedselproducten bevatten misleidende informatie. Wat erin zit en waar het vandaan komt weten we vaak niet. Ik wil dat de levensmiddelenindustrie transparant wordt. Zodat niet de fabrikanten, maar consumenten zélf kunnen beslissen wat ze eten en drinken!’

Foute eieren
Bart van Opzeeland heeft net een telefoongesprek afgerond met iemand uit de voedselverwerkende industrie. Het ging over een onderzoek waarvan foodwatch de resultaten een dag eerder publiceerde. In tal van producten zijn kooieieren verwerkt, eieren uit legbatterijen. Terwijl het in de Europese Unie verboden is leghennen in traditionele legbatterijen te houden. Hoe dat dan kan? Van Opzeeland trekt zijn schouders op. `Fabrikanten hoeven op het etiket niet te vermelden wat voor type eieren ze hebben gebruikt. En Italië, Cyprus en Griekenland houden zich niet aan het verbod op kooieieren. Doordat er geen controle is op de uitvoer van deze eieren, kunnen ze worden verwerkt in levensmiddelen die ook te koop zijn in Nederlandse supermarkten.’
Met een klein team medewerkers neemt de voormalige Greenpeace-activist het sinds drie jaar op tegen grote fabrikanten als Unilever en FrieslandCampina. Naar aanleiding van tips van consumenten, eigen supermarktbezoek en websites waar nieuwe producten gelanceerd worden, onderzoekt foodwatch of het klopt wat de fabrikant beweert. Door zelf de kleine lettertjes goed te lezen, deskundigen zoals het Voedingscentrum en diëtisten te raadplegen en door na te gaan hoe het product tot stand komt. Zo zagen fabrikanten van verschillende producten zich al genoodzaakt de claims aan te passen. FrieslandCampina schrapte ‘Hollands Fruit’ van zijn pak Appelsientje: de appels kwamen nameljk helemaal niet uit Nederland. Unilever beweert niet langer dat er ‘volkoren’ zit in Blue Band Goede Start! Witbrood. En Mona Yogi Drink Aardbei? `Op de achterkant staat dat daar 0,6 procent aardbei in zit’, zegt Van Opzeeland glimlachend. `Moet je dat aardbei noemen?’ Nee natuurlijk. De Hollandse zuivelgigant maakte er na een campagne van foodwatch van: `Met een vleugje aardbeisap’.

Slappe kippensoep
Is er geen wetgeving om misleiding tegen te gaan?
`De fabrikanten van levensmiddelen zijn ook niet op hun achterhoofd gevallen. Zij weten precies hoever ze kunnen gaan. Een fabrikant die vitamine C kan maken en lollies produceert, mag op de verpakking schrijven: goed voor je weerstand. Terwijl de lollie vol suiker zit. Hoe gezond is dat? Er mag nog steeds veel. In Thaise kippensoep van Knorr zat 0,01 procent kip. Toch mocht dat kippensoep heten.’

Dus er moeten andere wetten komen?
`Het probleem met voedsel is dat vrijwel alle wetgeving daarover uit Brussel komt. De levensmiddelenindustrie weet precies hoe ze daar moet lobbyen. Jammer genoeg lopen er honderd keer zoveel mensen rond namens de fabrikanten als namens de consumenten. De wetgeving houdt daarom weinig rekening met consumenten en veel met fabrikanten.’

Wat kunnen wij als consument doen?
`Bijvoorbeeld een stem uitbrengen voor de jaarlijkse verkiezing van het Gouden Windei, door foodwatch georganiseerd. Vorig jaar kozen meer dan 19.000 consumenten de grootste misleider uit een top 5. Becel Pro Activ eindigde bovenaan. Dat is natuurlijk niet fijn voor Unilever. Consumenten onderschatten hun kracht. Je kunt echt iets betekenen als je samenwerkt.’

Hoe reageren consumenten?
`Mensen die ons voor de eerste keer mailen hoor je bijna een zucht van verlichting slaken: eindelijk een plek waar ik met mijn klachten over voedsel terechtkan! Op onze facebookpagina is steeds meer discussie over voedselkwesties. Daar zie je hoe boos mensen zich soms maken.’

Voel jij je niet een beetje als de dwerg tegen de reus?
`Toen we begonnen vroeg de verzekeringsagent of ik geen verzekering tegen ontvoering of zo wilde afsluiten, met al die grote belangen waartegen we vechten. Wij strijden met open vizier en ik hoop dat de industrie dat ook doet. Ik weet zeker dat het kan: eten dat verkocht wordt op een eerlijke, transparante manier. Ik houd me vast aan de kleine succesjes. Een fabrikant die zijn etiket aanpast. Er zijn altijd kiertjes voor mogelijkheden, de kunst is die te vinden.’
Rineke van Houten
spacer