Logo
Contact
spacer
spacer
spacer
twitter
spacer
photo/thumb_282.jpg
`Happertjes': goed voor een klein slokje
The story of bottled water
Sinds de lancering op wereldwaterdag 2010 is het acht minuten durende animatiefilmpje The Story of bottled water inmiddels al meer dan 2 miljoen keer bekeken.
post@vn.nl
Ingezonden brief in Vrij Nederland 26 over bronwater en het naschrift van de redactie

In VN 25 wordt in het artikel 'Fata morgana uit Drentse bron' verpakt water kritisch vergeleken met kraanwater. Het geschetste beeld is sterk vertekend. De suggestie wordt gewekt dat verpakt water identiek is aan kraanwater. Vrijwel al het bron- en mineraalwater in Nederland komt van natuurlijke bronnen die beschermd en erkend zijn.
Ten onrechte wordt beweerd dat producenten jaarlijks meer water uit bronnen winnen dan er op natuurlijke wijze wordt aangevuld.
Het artikel doet ook geen recht aan het feit dat de productie van mineraal- en bronwater in vergelijking met andere levensmiddelen een zeer laag negatief effect heeft op het milieu. En het artikel trekt ten onrechte in twijfel dat alle verpakkingen volledig recyclebaar zijn. We betreuren het dat de auteurs ons niet hebben geraadpleegd over deze feiten.
Raymond Gianotten, Directeur Nederlandse vereniging frisdranken, waters en sappen (FWS)

Naschrift redactie:
In het artikel staat dat kraanwater 'net zo gezond en soms zelfs precies hetzelfde is'. Dat producenten bronnen uitputten is inderdaad niet door ons vastgesteld. Wat de milieu-effecten betreft, is verpakt water niet vergeleken met levensmiddelen maar met kraanwater (daar ging het artikel tenslotte over). Het mag waar zijn dat flesjes volledig recyclebaar zijn, in de praktijk wordt er nog minder dan vijftig procent gerecycled. Voor het artikel is onder andere de website van FWS geraadpleegd.
Fata morgana uit Drentse bron
22-06-2012
(Vrij Nederland) Minstens 300 keer zo vervuilend en 500 keer zo duur als kraanwater: toch valt flessenwater bijna niet te ontlopen.

door Annemarie Geleijnse en Rineke van Houten

In het Bloemendaalse strandpaviljoen Parnassia aan Zee lijkt een dorstige hond beter af dan een wandelaar met een lege bidon. In en rondom de uitspanning zoek je vergeefs naar een waterpunt. Zelfs in de hightech wc’s moet het bidonnetje in de rugzak blijven: onder de kraan in het fonteintje passen alleen platte handen. En zo staan we even later aan de kassa met een flesje Chaudfontaine à € 1,80. Het is op nog voordat we goed en wel buiten zijn. Bij de deur passeren we royaal gevulde drinkbakken voor de honden van de hier doorgaans koopkrachtige bezoekers. Er staat een gieter naast voor het bijvullen.

Waterlurkers
Nog niet zo lang geleden zouden we niet malen om een kraan meer of minder. Want wij hoorden er ook bij: het groeiende leger waterlurkers uit de fles. Geen stap buiten de deur zonder een bronwatertje. In de auto, op het station, tijdens een vergadering, aan tafel; we hoorden tot het gezonde en verstandige deel der mensheid. Maar ergens voelde het ook decadent. Waarom betalen we geld voor water uit een flesje? Is het gezonder of schoner dan kraanwater?
De bronwaterbranche krijgt tot vervelens toe journalisten aan de deur. De commercieel manager van het Drentse Anl’eau heeft daar duidelijk genoeg van. Een telefonisch gesprek over de vraag of we mogen langskomen, eindigt met een geïrriteerde afwijzing: ‘Ik weet wel wat de teneur van dat verhaal wordt: kraanwater is goedkoper.’ Inderdaad. Voor water uit een flesje betalen we vijfhonderd tot duizend keer de prijs van kraanwater.
Het bizarre verhaal over water in flessen begint een jaar of twintig geleden in de Verenigde Staten. De grote frisdrankfabrikanten zagen de verkoop van hun merken dramatisch dalen. De tijd was rijp om de Amerikaanse huishoudens iets anders aan te bieden: water. Het duurde niet lang voor de marketingmachines van bedrijven als Pepsi, Coca-Cola en Nestlé van het meest simpele en smaakloze drankje ter wereld een hit maakten. Wie gezond wilde leven, dronk voortaan water uit een fles of pak. Direct van zuivere bronnen uit de ongerepte natuur, veiliger dan water uit de kraan, want wisten we wel wat daarmee allemaal mis kon gaan?

Hollands asfalt
Inmiddels is water uit een flesje ook in Nederland even gewoon als cola uit een blikje. We drinken per persoon jaarlijks zo’n twintig liter bron- en mineraalwater. De etiketten verleiden ons met plaatjes van watervallen en besneeuwde bergtoppen tegen kraakheldere luchten. Ook de merken klinken gezond en zuiver: Spa, Sourcy, Bar-le-Duc. Hoe Frans de merknamen ook mogen klinken: verrassend veel flessenwater komt gewoon uit Nederland. Geen bergpad, maar Hollands asfalt leidt naar de bronnen: Source de Ciseau in Heerlen, Sifrès in Hoensbroek, om er twee te noemen. Wie een flesje Sourcy of Bar-le-Duc aan de mond zet, drinkt water uit de Utrechtse Heuvelrug. In huishoudens in Bunnik stroomt het gewoon uit de kraan.
Hetzelfde geldt voor het water uit het Drentse Hunzedal. Daar boort het kleine bedrijf Anloo op vijftig meter diepte mineraalwater uit de bodem, dat in grote flessen naar de zakelijke markt gaat, voor waterkoelers. In kleine flesjes vindt het een weg naar restaurants onder het merk Anl’eau. Uit dezelfde bodem haalt Waterleidingmaatschappij Drenthe water met vrijwel dezelfde samenstelling – zo beaamt een woordvoerder desgevraagd – voor de huishoudens in de regio. Opmerkelijk: de Waterleidingmaatschappij is aandeelhouder in Anloo.

Het geheim van genot
Net zo gezond en soms zelfs precies hetzelfde water. Niet zo gek dat proefpanels over het algemeen geen hogere cijfers geven aan mineraal- of bronwater (het eerste is aan de bron gebotteld en moet aan strengere eisen voldoen, bronwater mag ook eerst zijn vervoerd) dan aan kraanwater. Soms vinden ze kraanwater zelfs beter smaken. Een van de directeuren van watergigant Perrier slaagde er pas na vijf pogingen in zijn eigen product aan te wijzen, zo lezen we in het boek Het geheim van genot van psycholoog Paul Bloom. Zijn conclusie: Perrier smaakt alleen lekkerder als je weet dat het water dat je drinkt Perrier is.
Onze twijfel groeide. Waarom zouden we water in flessen kopen als hetzelfde water voor een fractie van het bedrag uit onze kraan stroomt? We signaleerden steeds meer, soms ludieke, acties. In Amsterdam kon je afgelopen najaar een glaasje gezuiverd grachtenwater proeven; op YouTube schaarden we ons onder meer dan twee miljoen kijkers van het filmpje The Story of Bottled Water, dat haarfijn uitlegt waarom je geen bronwater zou moeten drinken; en op popfestival Lowlands stond een kraanwaterbar. Politici in Brussel en Den Haag bekritiseren de milieuvervuiling van plastic flesjes en steeds meer gemeenten installeren watertappunten.

Waterprotest
Het waterprotest groeit, zoveel is duidelijk. WeTapWater voert vasthoudend campagne op sociale media om kraanwater in de horeca op de kaart te krijgen. De productie, verpakking en het transport van verpakt drinkwater zorgen voor driehonderd keer meer CO2-uitstoot dan die van kraanwater, rekent de club voor. Even zorgwekkend: bronwaterproducenten halen meer water uit de grond dan op een natuurlijke manier wordt aangevuld. Dat is slecht voor het ecosysteem en bovendien wordt water daardoor schaarser en duurder. En dan is er nog de enorme berg plastic afval van de meer dan een half miljoen plastic flesjes die in Nederland dagelijks wordt weggegooid. Slechts een vijfde daarvan wordt gedeeltelijk gerecycled. En de flesjes dan die honderd procent afbreekbaar zeggen te zijn? ‘Die zijn dat in theorie, maar of dat ook echt gebeurt blijft de vraag,’ zegt WeTapWater-oprichter Tetsuro Miyazaki droogjes. Bij de start tweeënhalf jaar geleden voelden hij en mede-oprichter Tom Niekamp zich nog roependen in de woestijn. Inmiddels hebben bijna twaalfduizend mensen op Facebook hun horeca-actie geliked en verkochten ze meer dan vijfduizend zelf te vullen bidons van het eigen merk krnwtr.

Slootwater
De prijs, de smaak, het gevoel genept te worden, het milieu: de argumenten om flessenwater af te zweren stapelen zich op. Maar waarom zien we op een niet eens zo heel warme dag jan en alleman op straat met een flesje zwaaien?
‘Marketing,’ antwoordt Barbara Putman Cramer, food-blogger en uitverkozen tot Upcoming Talent Trendwatcher van 2012. ‘Maar, en dat geldt voor alle voedselproducten: iets weten betekent nog niet dat je je gedrag verandert. Water is geen uitzondering.’
Het gaat ook om imago. Met een flesje gekocht water hoor je bij een groep die wil uitdragen met hun gezondheid bezig te zijn en daar geld voor over te hebben. Putman voorziet evenwel een terugkeer naar de kraan. ‘Het onderscheidende aspect van bronwater vermindert naarmate meer mensen het gaan drinken. Voeg daarbij het gevoel van ongemak omdat kraanwater minder milieubelastend en goedkoper is en er ontstaat iets wat wel modern calvinisme wordt genoemd.’

Krnwtr
En zo verruilen we de wereld van water uit flessen met die van flessen voor water. Speciale vaatwasserbestendige flessen wel te verstaan, want een spaflesje hervullen met kraanwater is onhygiënisch. Rondom de moeilijk schoon te spoelen opening verzamelen zich namelijk net zo veel bacteriën als in slootwater. Gelukkig kunnen we kiezen uit een groeiend aantal duurzame en verantwoorde alternatieven, bedacht door mensen achter het waterprotest. Initiatieven als krnwtr, TapnGo, One for One, Neau of Dopper roepen ons op met een hippe zelf te vullen bidon te laten zien waar we staan. Dat kan ook met Join the Pipe: een club die naast tappunten op straat een nogal opzichtige fles in de vorm van een stuk waterpijpleiding aanbiedt.
Veel van deze initiatieven doneren bovendien (een deel van) de opbrengst aan waterprojecten in landen waar drinkbaar water níét uit de kraan komt. Goede waterdoelen steunen kan overigens ook met bronwater. Het merk Earth komt in een biologisch afbreekbaar flesje en zegt honderd procent van de winst naar waterprojecten in arme landen te sturen. Mooi, maar met een bijsmaak. Earth betrekt zijn water uit het Drentse Hunzedal, van flessenwaterleverancier Anl’eau, hetzelfde water dat in die regio gewoon uit de kraan komt.

Gratis
De Dopper is duurzaam, handig, fraai en klimaatneutraal geproduceerd in Nederland. De mensen erachter beloven bovendien dat een deel van de winst naar drinkwaterprojecten gaat in Azië en Latijns-Amerika. Met de Dopper- applicatie kun je gratis waterpunten over de hele wereld vinden. Kan het beter?
Ja, constateren we aan het strand van Bloemendaal aan Zee, waar we met onze lege Dopper op zoek gaan naar een waterpunt. Het strandpaviljoen heeft wel water maar wil het niet geven (‘Wij serveren wel kraanwater als u bij ons eet.’). We worden wel verwezen naar een fonteintje een eindje verderop, op een kruispunt van duinpaden. ‘Happertjes’ zoals deze stuwen na een druk op de knop drinkwater naar boven. Fijn voor een slokje, maar een Dopper laat zich er lastig mee vullen.
We vertrouwen erop dat het Nederlandse kraanwater terrein terugwint. Het is het beste kraanwater ter wereld, zeggen de waterleidingbedrijven. Voor één keer willen we dat graag geloven.
spacer